het christelijke noorden de spaanse mark en karel de grote

Het Christelijke Noorden: de Spaanse mark en Karel de Grote

De Christelijke pelgrims die in grote aantallen de Jacobsweg naar Santiago de Compostela ondernamen, vormden een belangrijke inkomstenbron voor het christelijke noorden, waar een netwerk van kerken en kloosters verrees. Van de christelijke gebieden die buiten de moslimheerschappij vielen, lag Catalonië het meest oostelijk.

Karel de Grote
Sinds 771 was Karel de Grote, koning van de Franken, uit op gebiedsuitbreiding. Via diverse oorlogen, lijfde hij het ene gebied na het andere in bij zijn Frankische rijk. In 778 ging hij de strijd aan tegen de Moren. Al slaagde hij er niet in Hispania te veroveren, het lukte hem wel de opmars van de islam te stoppen ten zuiden van de Pyreneeën. In 785 lijfde hij de stad Girona in.

De Spaanse Mark
Eind 8e eeuw (795 n Chr.) had Karel de Grote het Frankische Rijk uitgebreid met de Spaanse Mark, een gebied dat diende als bufferzone tegen de Moren van Al-Andalus, het Moorse gedeelte van het Iberische Schiereiland. De Spaanse Mark was het grensgebied tussen de rivieren Llobregat, Cardener en Segre. Lodewijk, de zoon van keizer Karel de V, verjoeg de Moren in 801 uit Barcelona, waarna het gebied werd onderverdeeld in diverse graafschappen. De graven van Barcelona werden de belangrijkste vertegenwoordigers van de Karolingen in de Mark, dat sindsdien ookwel de Mark van Barcelona genoemd werd.

Na Barcelona was Aragón het belangrijkste graafschap, dat begin 9e eeuw door een huwelijksverbond met het naburige graafschap Navarra werd verenigd. Onder graaf Sancho III (1005-1035) bereikte Navarra het hoogtepunt van zijn macht. Na zijn dood viel het Navarreense rijk echter door erfdeling uiteen. Ferdinand I kreeg Castilië toegewezen en veroverde daarnaast het koninkrijk León. De moslimrijken Toledo en Zaragoza dienden accijns te betalen aan deze koning. Zijn zoon, Alfonso VI, heroverde -als koning van Castilla y León- in 1085 Toledo van de Moren.

Ontstaan van Catalonië
In de 10e eeuw weigerde de Catalaanse graafschappen, onder leiding van de graaf van Barcelona Borrell II, loyaal te zijn aan de Karolingen, aangezien Borrel bij een eerdere Moorse inval geen hulp had gekregen van het Frankische Rijk. Dit wordt veelal gezien als de eerste Catalaanse onafhankelijkheidsdrang. Uit de Mark van Barcelona onstonden de koninkrijken Navarra, Aragón en Catalonië. Rond de 12e eeuw had het gebied zich tot eenheid ontwikkeld met een eigen taal en identiteit. De naam Catalonië werd halverwege de 12e eeuw voor het eerst gebruikt om het ´kastelenland´ aan te duiden.